Południowy Lądolód Patagoński

Lądolód jest pozostałością po Lądolodzie Patagońskim – olbrzymiej pokrywie lodu pokrywającej w całości południowe Chile w okresie Ostatniego Zlodowacenia. Pokrywa lodu sięgała ok. 480.000 km² co w przybliżeniu daje prawie pół miliona kilometrów sześciennych lodu. Niewyobrażalna ilość. Z tej olbrzymiej masy lodu pozostało jedynie obecnie ok. 4%, w dwóch oddzielnych od siebie częściach (Południowy i Północny Lądolód Patagoński).

Przyjmuje się, że rozszerzanie się Lądolodu Patagońskiego w okresie Ostatniego Zlodowacenia nie było przyczyną masowego wymierania gatunków lub ograniczenia bioróżnorodności. Co więcej, większość z ówczesnych gatunków flory antarktycznej przetrwało po dziś dzień.

Na Południowym Lądolodzie Patagońskim znajduje się 49 aktywnych lodowców. Niektóre z nich: Upsala, Viedma, Grey i Perito Moreno będą celem naszej eksploracji (w mniejszym lub większym stopniu). Są one również odpowiedzialne za powstanie olbrzymich nieraz jezior, które wypełnia woda z topniejącego lodu.

Południowym Lądolodem Patagońskim przebiega granica pomiędzy Argentyną a Chile. Część z niej nie jest dokładnie wyznaczona i pomiędzy tymi państwami nadal trwa konflikt o dokładny przebieg granicy. Wydaje się jednak, że zmierza on do szczęśliwego finału – stosunki pomiędzy państwami nigdy chyba nie były tak dobre.

Eksploracja Południowego Lądolodu Patagońskiego rozpoczęła się dopiero w XX wieku. A dokładniej w 1914 roku, kiedy to Federico Reichert spenetrował część lądolodu poprzez lodowiec Perito Moreno. Podobno widział wybrzeże Pacyfiku, obecnie przyjmuje się, że było to mało prawdopodobne. Większą eksplorację przeprowadził na przełomie lat 20 i 30 XX wieku Włoch – Albert of Agostini, zwany również Ojcem Patagonii. W roku 1933 na lądolód wraca Federico Reichert. W rezultacie odkryty zostaje jeden z dwóch znanych i aktywnych wulkanów – Lautaro (choć tak naprawdę dotarcie do niego i potwierdzenie jego istnienia zajęło kolejne 30 lat).

W 1952 roku, pod egidą argentyńskiej armii i przy wsparciu prezydenta Argentyny, Juana Peron, została podjęta pierwsze próba przejścia (trawersu) Lądolodu (na linii wschód – zachód). Ekspedycja dotarła do Lądolodu przełęczą Marconniego (to jest również nasz punkt startowy) i po zobaczeniu Pacyfiku wróciła tą samą drogą. Nie uważa sięjednak tej wyprawy za pierwszy trawers Lądolodu, gdyż nie dotarła do Pacyfiku. Kilka lat później w Puenta Arenas pojawia się Brytyjczyk Harold William Tilman, który wspierany przez Królewskie Towarzystwo Geograficzne (Royal Geographical Society of London) penetruje Lądolód i okoliczne fiordy. Jest to pierwsza sportowa wyprawa w tych rejonach świata. Kończy się też pierwszym trawersem Lądolodu (na linii wschód – zachód). Uczestnicy nie używali nart ani sań.

Do początku lat 60. na Lądolodzie pojawia się kilka wypraw eksploracyjnych (w tym polska). Rok 1960 to swoista cezura w eksploracji Lądolodu. Anglicy Eric Shipton, Jack Ewer oraz Chilijczycy Edward Garc’a i Cedomir Marangunic podejmują pierwszą próbę trawersu Lądolodu na linii północ – południe. Wszyscy uczestnicy to osoby zaprawione w boju z patagońskimi warunkami. Wybór kierunku nie jest wcale przypadkowy – chcą skorzystać z linii wiatrów. Ekspedycja zaczyna się w O’Higgins Range a kończy na lodowcu Upsala. To prawie 60% długości Lądolodu. Pokonanie tej odległości zajęło im 48 dni. Na sukces wyprawy złożyło się kilka czynników – przede wszystkim jednak nowoczesne podejście do organizacji wyprawy. Uczestnicy korzystali z sań do ciągnięcia sprzętu. Korzystali ze specjalnie przygotowanego jedzenia (4500 kalorii na dzień!) oraz z łatwo rozkładanego namiotu. Pozwoliło to na znaczne oszczędności czasu.